Nguyễn Thanh T. mở cửa hàng tự doanh từ cách đây khoảng 2 năm. Tiếng là kinh doanh nhưng “cơ ngơi” của T. chỉ là chiếc bàn con và vài cái ghế, mẹt thuốc lá và ấm nước chè… Mất việc ở công ty cán thép, chị nán lại khu trọ và hàng ngày bán nước chè ở bờ tường nhà máy cũ. Những người năng động, không chịu ngồi yên chờ việc như chị T. ngày càng nhiều, trong bối cảnh sản xuất và thị trường lao động chính thức gặp khó khăn. 
Với quán nước chè này giúp người lao động sống qua ngày (Ảnh minh họa) Theo một bản tin do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với Tổng cục Thống kê và Tổ chức Lao động quốc tế thực hiện, thị trường lao động Việt Nam trong giai đoạn hiện nay chưa có biến đổi lớn trong cấu trúc của lực lượng lao động, khi bản thân thị trường vẫn đang duy trì sự năng động trong dài hạn. Điểm khác biệt lớn nhất là “bệ đỡ” cho lực lượng lao động thất nghiệp đang được san sẻ bớt từ khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản sang khu vực cá thể, hộ gia đình và hình thức tự làm việc. Cụ thể, tỷ lệ lao động làm việc trong khu vực cá thể và lao động gia đình quý IV/2013 đều cao hơn cùng kỳ năm trước đó. Nhờ sự năng động tự thân của thị trường lao động khi dịch chuyển sang khu vực cá thể, hộ gia đình, nên mặc dù sản xuất đình trệ, tỷ lệ người thất nghiệp và thiếu việc làm trong quý IV/2013 đã giảm so với thời điểm giữa năm. Theo đó, cả nước có 900 nghìn người thất nghiệp, chiếm 1,9% lực lượng lao động trong độ tuổi. Tuy nhiên, con số này lại tăng so với cùng kỳ năm 2012. Cũng trong quý IV/2013, cả nước có hơn 1,2 triệu lao động trong độ tuổi thiếu việc làm. Tỷ lệ thất nghiệp tiếp tục tăng cao. Đặc biệt, đối tượng thanh niên từ 20-24 tuổi tốt nghiệp cao đẳng và đại học trở lên có tỷ lệ thất nghiệp rất cao, tới 20,75%. Sự dịch chuyển sang khu vực cá thể, hộ gia đình cũng cho thấy tính dễ bị tổn thương của việc làm đã cao hơn. Trong khi cơ cấu lao động tăng dần yếu tố thiếu bền vững, thì tiền lương cũng giảm nhẹ so với thời điểm năm trước. Cùng với lạm phát, thu nhập kém đi chắc chắn sẽ làm giảm chất lượng sống của người lao động. Cũng nguồn số liệu trên cho thấy, tiền lương bình quân của lao động làm công ăn lương trong quý IV/2013 là 4,11 triệu đồng/tháng, tăng so với quý III/2013 nhưng giảm nhẹ so với cùng kỳ năm 2012 do tác động của đình trệ kinh tế. Tỷ lệ lao động có tiền lương thấp còn cao, đặc biệt cao ở ngành nông, lâm, ngư nghiệp và có xu hướng tăng… Trong bối cảnh chung của nền kinh tế, bản tin cũng nêu rõ mặc dù tốc độ tăng trưởng đã cải thiện so với năm 2012 nhưng chưa có tác động mạnh đến khả năng tạo việc làm của nền kinh tế. Lao động có việc làm cả nước quý IV/2013 đạt 52,79 triệu người, tăng 1,66% so với quý IV/2012. Thống kê của nhóm nghiên cứu cho thấy, hệ số co giãn việc làm trong năm 2013 là 0,27, tức 1% tăng trưởng kinh tế thì tăng 0,27% việc làm. Ông Nguyễn Bá Ngọc, Phó viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội đánh giá, tỷ lệ này thấp hơn so với các năm trước. Đáng chú ý là thất nghiệp dài hạn (trên 12 tháng) trong năm 2013 tăng vọt so với năm 2012 và chưa có dấu hiệu chững lại. Cụ thể, tỷ lệ này trong quý IV/2012 là 18,5%, nhanh chóng tăng lên tới 41,9% trong quý I/2013, sau đó biến động không đáng kể trong các quý tiếp theo và cuối cùng giữ ở mức 44,2% trong quý IV/2013; Tỷ lệ này ở nhóm có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao hơn nhiều so với nhóm không có trình độ chuyên môn kỹ thuật là 54,4% so với 39,6%. Ngọc Khanh
|